Ukrayna'da yaşanan gelişmeler üzerine Kırım'ın durumu tartışılmaya başlanınca yazdığımız yazıda Ukrayna bölgenin Rus hakimiyetine geçmesinin tarihi perspektifini özetlemiştik. Aslına bakarsanız, tüm Ukrayna'nın Türk tarihinde önemli bir yeri var. Gidin Kiev'deki müzeye orada 2 bin yıllık bir Sarmat kadını mankeni vardır. Üzerindeki bildiğiniz bindallı ve alnındaki de bildiğiniz beşi bir yerdedir. Zaten etnik Ukraynalı arkadaşlarınızı bir iki kadeh votkadan sonra çok kolay konuşturursunuz: Derler ki "Mıy Piçiniki", yani biz Peçenek'iz...(1)

UKRAYNA Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'in 22 Şubat'ta Batı destekli meclis darbesiyle azledilmesinin ardından yaşanan gelişmeler sonrası Kırım Özerk Bölgesi'nde pazar günü yapılan referandumda yüzde 97 oranında "Rusya'ya bağlanma kararı" çıkmış, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de önceki gün yayınladığı kararnameyle kararı tanımıştı. Rus lider, Kremlin Sarayı'ndaki Georgiyevski salonunda düzenlenen törende hem Kırım'ın Rusya'ya bağlanmasını öngören anlaşmayı imzaladı, hem de Batı'ya meydan okudu. Konuşmasında "Herkesin bir sınırı vardır. Soğuk Savaş tehditlerinden vazgeçmeniz gerek. Batı'nın yaptığı düpedüz küstahlık. "Kosova'da çok kan aktı" diyorlar. Biz de Kırım'da çok kan akmasını mı bekleyecektik. ABD kendisine baksın. Dünyanın jandarması gibi davranmaya devam ediyor. 1999 yılında Yugoslavya'da ne yaptılar. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinden bile izin almadan Belgrad'ı bombaladılar. Sonra Afganistan, Irak, Libya bunlar için de BMGK'dan karar mı çıktı. Hayır. Demokrasi yerine kıyım yaptı. Kırım halkı açık ve ikna edici bir şekilde iradesini açıkladı, Rusya ile birlikte olmak istiyorlar. Biz her zaman Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne saygı duyduk. Biz Ukrayna'nın bölünmesini istemiyoruz, buna gerek yok. Kırım'da üç resmi dil Rusça, Ukraynaca ve Tatarca olmasını öneriyorum. Özellikle totaliter Sovyetler Birliği döneminde Kırım Tatarlarına çok kötü davranıldığını biliyoruz. Yarımadadaki yaklaşık 300 bin Tatar halkının endişe etmesini gerektirecek hiç bir gelişme yaşanmayacak. Tam tersi daha fazla hak elde edecekler."(2)

Putin, bu konuşmasının ardından Kırım Başbakanı Sergey Aksenov, Meclis Başkanı Vladimir Konstantinov, Sivastopol Belediye Başkanı Aleksey Çali ile kısa süre önce Ukrayna'ya bağlı Kırım yarımadasının Rusya'ya bağlanmasını öngören yasayı imzaladı.

Abhazya ve Güney Osetya'da yaptığı gibi pasaport da dağıtan Rusya'nın bu tavrı Batısı Katolik ve Ukrayin, doğu ve güneyi Ortodoks ve Rus ağırlıklı olan Ukrayna'nın ikiye bölünmesinde önemli bir aşama olarak değerlendiriliyor.

Bugün Kırım'ın kendi geleceğini tayin hakkından bahseden Rusya, 2008'de Kosova'nın bağımsızlığına karşı çıkarak tanımamıştı. Demek ki uluslararası ilişkilerde çifte standartlar her zaman geçerli. Çünkü Kosova başka bir ülkeye bağlanmayı değil, bağımsızlığı talep etmişti. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ise farklı olup, anlaşmalardan doğan bazı hak ve yükümlülükleri Türkiye Cumhuriyetine vermekteydi.

Bu şekilde referandum yoluyla oluşabilecek yeni yapıların gelecek için kötü örnek olmasını kimse arzu etmiyor. Başta Rusya kendi içinde Özerk Çeçen yapıdan rahatsızlık duymayacakmı?

Rusya'nın bu tutumu Batı'da tepki yaratmış durumda, ancak özellikle enerji bağımlılığından doğan ekonomik şartlar Avrupa'nın tepkilerini ister istemez frenliyor. Gazının üçte birini Rusya'dan ithal eden Avrupa Birliği (AB) köşeye sıkışmış durumda. Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya, ABD Kongresi'ne mektup yazarak, "ABD gazının Avrupa'ya gelmesini hızlandırın" çağrısı yaptı. Fakat birçok analist, ABD'de çıkan kaya gazı sıvılaştırılarak Avrupa'ya ulaşsa bile, Rusya'ya rakip olamayacağı görüşünde. Ana nedeni ise bunun Rus gazından kat be kat pahalı bir seçenek olması. Buna göre, ya Avrupa kesenin ağzını açarak ucuz gazdan feragat edecek, ya da Amerikan gazı ihraç edilse dahi fiyatların daha cazip olduğu Asya pazarlarına yönelecek...Avrupa Birliği, doğalgazının üçte birini Rusya'dan ithal ederken, Ukrayna'da ise bu oran üçte iki. İşte bu tablo, AB'yi hiç olmadığı kadar yeni kaynak arayışına zorluyor. Tam da bu noktada ABD'nin kaya gazından, TANAP Projesi'ne bazı farklı seçenekler tartışılıyor. Enerji analistlerinin görüşüne göre, LNG fiyatlarının Asya'da yüksek olması nedeniyle Amerikalı şirketlerin de Ukrayna yerine doğalgazı Japonya, Çin, Güney Kore gibi ülkelere satmak isteyeceği kaydediliyor.(3)

Kırım Tatarlarının Lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, Kırımdaki olaylarla ilgili olarak, "Barış içinde bu krizi de atlatmak için elbette bütün dünyanın desteği lazım olacak." değerlendirmesinde bulundu. Gerçi Ukrayna yönetimi de Kırım Türklerine çok dostça yaklaşmıyor ama buna rağmen Kırımlı soydaşlarımızın son yıllarda Kırım'da elde ettiği kazanımların tamamı Ukrayna yönetimi zamanında elde edilmiş, bu kardeşlerimizin Kırım'da yaşadığı tüm kıyım ve zulümler Rusya yönetimi zamanında yaşanmıştır. Türkiye olarak, Ukrayna'daki karmaşaya çözüm aranırken Kırım'ın ve oradaki kardeşlerimizin durumunu doğru değerlendirmeli ve bu konuda soydaşlarımızı mağdur etmeyecek bir pozisyon almalıyız.(4)

Dünya gelişmeleri endişeyle takip ediyorken biz de yeni "tape" dizisinde bu akşam ne yayınlanacağının ve son 12 yıldır kimin elinin kimin cebinde olduğunun merakı içindeyiz elhamdülillah!!!

Süheyl ÇOBANOĞLU
RUBASAM Bşk.V.