Eskiden "Rutenya" denilen Ukrayna'nın adı, bilimsel çevrelerde başka görüşler olsa da eski Slav dilinde "sınır ülkesi" anlamına gelmektedir.

Tarihine kısaca göz atacak olursak, bölgenin Slavlardan önce sırayla İskitler (Sakalar), Hunlar, Hazar Kağanlığı, Kıpçaklar, Peçenekler, Kumanlar, Oğuzlar ve Altınordu Devleti, Osmanlı Devleti tarafından kontrol edildiğini görürüz. Günümüzde Ukrayna´nın başkenti olan Kiev, 9. yüzyılın ortalarına kadar Hazar Kağanlığı´nın bir parçasıydı. Peçenekler Kiev şehrine Türkçe ´´Sambat´´ adını vermişlerdi. 860 yılı civarında Viking kralı Rurik´in komutanları tarafından Hazar Kağanlığı´nın elinden alındı ve Kiev Knezliği´nin bir parçası oldu. 14. yüzyılda Ukrayna topraklarının doğu kısmı Kiev dahil Litvanya Grandüklüğü´nün eline geçti. Batı kısımlar ise Lehistan Krallığı´nın bir parçası haline geldi. 17. yüzyılın ikinci yarısında bu bölge; Lehistan, Osmanlı Devleti ve Çarlık Rusya´sı arasında büyük çekişmelere sahne oldu ancak Lehistan ve Osmanlı Devleti´nin zayıflaması üzerine bu durumdan Rusya karlı çıktı. 18. yüzyılın sonunda Lehistan´ın parçalanması sonucu Rusya, Ukrayna´nın büyük bir bölümüne el koydu. I. Dünya Savaşı´ndan sonra, 1919 yılında Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. Bu cumhuriyet, 1922 yılında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği´ne katıldı. . 8 Aralık 1991´de Beyaz Rusya, Rusya ve Ukrayna ortak bir karar alarak Sovyetler Birliği´ni resmen ortadan kaldırmaya karar verdi. Bağımsız Devletler Topluluğu ilan edildi ve Ukrayna bağımsız bir ülke haline geldi. (Wikipedia)

2004 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Yanukoviç yüzde 49,2 oranında oy alarak Cumhurbaşkanlığını kazanmış; Batı yanlısı olan Yuşçenko seçimde hile yapıldığı iddiasıyla Batının da desteğini alarak Turuncu Devrim'le cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturmuştu. Yuşçenko'nun iktidarı ancak 2010 yılına kadar sürebildi. 2010'da yeniden Cumhurbaşkanı seçilen Yanukoviç'in 2013 sonunda AB ile ticaret anlaşmasını imzalamaması üzerine çıkan olaylar bastırılamayınca Yanukoviç Kievden ayrılmak zorunda kalmıştı.

Bunun üzerine Rus kökenlilerin ağırlıklı olduğu KIRIM ve SİVASTOPOL özerk bölgeleri önce bağımsızlıklarını ilan ettiler ardından da Rusya'ya bağlandılar. Ukrayna içinde de Rus nüfusun ağırlıklı olduğu DONETSK, HARKOV ve LUHANSK bölgeleri de lider değişikliğine karşı eylem başlatmışlardı.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Çin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Wang Yi ile bir araya geldiği buluşmanın ardından yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın meselelerin çözümü için askeri güç kullanılmasını öngören girişimin kesinlikle kabul edilmez olduğunu belirtti ve ‘‘Söz konusu meselelerin çözümü için bir anayasa reformu gerekmektedir'' dedi. Kiev yönetiminin askeri operasyon başlatması üzerine Putin, Ukrayna'nın iç savaşın eşiğine geldiği uyarısında bulundu.

Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra ekonomik, siyasi ve askeri açıdan kendisini toparlamaya çalışan Rusya, Batı yanlısı "Turuncu Devrimi" içine sindiremese de gelişmeler karşısında çaresiz kalmıştı.

Geçen süre içinde borçlarını temizleyip ekonomisini düzelten Rusya arka bahçesi olarak gördüğü çevre ülkeler ve Dünya coğrafyasındaki gelişmeler karşısında aktif olmaya başladı. MISIR ve LİBYA'nın ardından SURİYE sorunu ortaya çıkınca, olayın demokrasiden ziyade, Küresel Güçlerin yeni yeni dünya düzenine engel olabilecek rejim ve bölgelere müdahelesiyle kontrol altında tutabileceği yeni yönetimleri işbaşına getirmeyi amaçladığını gördü.

Ukrayna'da yaşanan çatışmaların Rus nüfusun yaygın olduğu Kırım bölgesine sıçramaması için, onların güvenliği için garantörlük hakkımı kullanıyorum, asıl çatışmaları, kargaşayı körükleyen sizsiniz" iddiasıyla Kırım'ı ele geçiren Rusya, şimdi de Ukrayna'nın doğu bölgelerine el atmış durumda. Ukrayna´nın doğusundaki Rusya yanlılarının başlattığı ayaklanma kent kent yayılıyor. Kiev hükümeti de ayaklanmalara karşı terörle mücadele operasyonu yürütüyor. Kiev hükümetinin "İşgal ettiğiniz yerlerden çıkın" çağrısına aldırış etmeyen Rusya yanlıları ülke nüfusunun yüzde 10´unu oluşturan Donetsk´e bağlı Slovyansk´ta bir askeri havaalanı ile Horlivka´da bir polis merkezini ele geçirdi. Ayrılıkçı militan grubunun yerel gönüllülerden oluşan halk meşru müdafaa gücünü kurdukları açıklanıyor.

Rusya Başbakanı Dmitri Medvedev, "Kiev´deki gayri meşru yöneticilerin ayaklanmasıyla elde ettikleri iktidarlarının aynı şekilde bir tepkiyle karşı karşıya olduğunu öne sürerek, Kırım iç savaşın eşiğinde" yorumunu yapmış. Özet olarak Ukrayna süratle bölünmeye gidiyor.


Süheyl ÇOBANOĞLU
RUBASAM Bşk.V.